ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Γιατί να μην είχε κυκλοφορήσει αυτό το βιβλίο όταν περνούσα κι εγώ τη δική μου εφηβεία; Ίσως να μην είχα ανακαλύψει το νόημα του κόσμου. Αλλά σίγουρα οι γονείς μου δε θα ζούσαν έως σήμερα με την πεποίθηση ότι ο ΟΤΕ είχε οργανώσει ολόκληρη σκευωρία εναντίον της οικογένειάς μας όσο πήγαινα σχολείο.
 Διότι μπορεί η συγγραφέας Βούλα Μάστορη στο τελευταίο της μυθιστόρημα ‘Ψίθυροι αγοριών’ να μπαίνει στα ενδότερα ενός αρσενικού εφηβικού μυαλού, στην ουσία όμως χαρίζει απλόχερα στα νεαρά κορίτσια ένα εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσεως προς πάσης φύσεως πελαγωμένους. Η ιδέα του βιβλίου γεννήθηκε άλλωστε μέσα από την ανάγκη των ίδιων των αγοριών να αποσπάσουν κι αυτοί λίγη από τη λογοτεχνική φροντίδα.

Σε μια εκπαιδευτική συνάντηση που είχε η συγγραφέας με μια τάξη μαθητών στη Στοά του Βιβλίου ένα νεαρό αγόρι την πλησίασε και της παραπονέθηκε ότι σε όλα της τα προηγούμενα βιβλία καταπιανόταν με το γυναικείο φύλο.
Όπερ και εγένετο ο Παύλος. Παρακολουθώντας τη μετάβασή του από την παιδική στην εφηβική ηλικία μέσα από χιουμοριστικούς και ιντερνετικούς διαλόγους ανακαλύπτουμε όλα αυτά που οι άνδρες δε λένε ποτέ μεταξύ τους. Και για του λόγου του αληθές, η Μάστορη παραγκωνίζει τη σεμνοτυφία χάρην της αληθοφάνειας και μας παρουσιάζει έναν αθυρόστομο έφηβο, σαν αυτούς που σπάνια συναντάμε τυπωμένους στο χαρτί. 
Πρόκειται άλλωστε για μια συγγραφέα που ζει και γράφει για το σήμερα. Φανατικό μέλος του facebook, αδυνατεί να φανταστεί το πρωινό να ξεκινάει χωρίς μια καλημέρα σε όλους τους ‘friends’ της. Δεν έχει κάποιο αγαπημένο ηλεκτρονικό προορισμό ούτε συνηθίζει να περνάει πολλές ώρες στο internet, όμως διατηρεί το προσωπικό της site όπου απαντάει η ίδια στις ερωτήσεις των αναγνωστών της. Και παρόλο που ως συγγραφέας αγαπάει πολύ το βιβλίο, υποστηρίζει το ηλεκτρονικό βιβλίο με την ελπίδα να σωθούν έστω κάποια δενδράκια παραπάνω.

Αγαπητή Βούλα, πολύ μοντέρνα προσέγγιση. Καταπληκτικό!
Το πιο πετυχημένο εγχειρίδιο για να καταλάβουν οι γονείς τί μπορεί να σκέφτεται και πώς μπορεί να βιώνει ένα αγόρι την εφηβεία του. Παράλληλα είναι ένας καταπληκτικός οδηγός για τα ίδια τα αγόρια αλλά και για τα κορίτσια που... βαλαντώνουν στο κλάμα με τα αγόρια σε αυτή της ηλικία. ΜΗΝ ΑΠΕΛΠΙΖΕΣΤΕ ΑΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ! Στους ψίθυρους αγοριών θα βρείς περιστατικά της δικής σου ζωής και πώς να τα αντιμετωπίσεις, γιατί ο Παύλος -ο πρωταγωνιστής των...ψιθύρων- μέσα από πολύ χιουμοριστικά σημεία διαλόγων και καταστάσεων δίνει το φως στο τούνελ της εφηβείας. Η ευθύτητα και η ελλειψη του "μασάω τα λόγια μου" είναι κύρια χαρακτηριστικά του βιβλίου.

Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που αντιμετωπίζει κατά μέτωπο τον κόσμο των εφήβων, σκύβοντας βαθιά στα προβλήματα της “σκληρής” εφηβείας. Με γλώσσα ζωντανή, έξυπνη πλοκή και ολοκληρωμένους χαρακτήρες, η συγγραφέας Βούλα Μάστορη, υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν 2008, ξεδιπλώνει το πλούσιο και ώριμο ταλέντο της.

ΜΕ ΠΟΛΛΑ και επιτυχημένα βιβλία στο ενεργητικό της που καταπιάνονται με ζητήματα της εφηβείας, η βραβευμένη συγγραφέας Βούλα Μάστορη πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα. Οι «Ψίθυροι αγοριών», με θέμα τους τη μετάβαση στην εφηβεία, χαρακτηρίζονται για τη λεκτική τους τόλμη, τη ζωντάνια και την αμεσότητα τους, καθώς η συγγραφέας χρησιμοποιεί τη γλώσσα των νέων χωρίς καθωσπρεπισμούς.

Όπως διευκρινίζει, άλλωστε, η ίδια: «Δεν λογόκρινα την αθυροστομία των ηρώων μου, διότι πιστεύω ότι δεν υπάρχουν "κακά λόγια", αλλά κακοί άνθρωποι» Ο. ΕΤ.Κ εξασφάλισε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα και σας το παρουσιάζει χωρίς...ντροπές.

Προδημοσίευση!

«Ειδικά εκείνη τη μέρα του συγκεκριμένου μπάνιου ο Παύλος είχε προστρέξει στο Διαδίκτυο για πληροφορίες σχετικά με την "κάτω περιοχή". Στη συνέχεια, έκανε την καταμέτρηση -ένα συν δύο, σωστά!- και μετά τη μέτρηση με τη μεζούρα σε μήκος και πλάτος του ενός και, τέλος, την αξιολόγηση με βάση τα δεδομένα ως φυσιολογικά μεγέθη στο Διαδίκτυο. Επόμενη κίνηση ήταν να κοινοποιήσει και να συγκρίνει, εάν γινόταν, τα αποτελέσματα με τους κολλητούς του. Ευτυχώς, και αυτοί περνούσαν την ίδια φάση.

Έτσι, ύστερα από αρκετές μυστικές διαβουλεύσεις, μαζεύτηκαν ένα απόγευμα στο σπίτι του Ηρακλή, που ήταν μοναχοπαίδι, αποφασίζοντας να αλληλομετρηθούν για μεγαλύτερη ακρίβεια. Πρώτος τα κατέβασε ο Παύλος και ο Σάκης πήρε τη μεζούρα και, αφού μέτρησε σοβαρός το μεσαίο από τα τρία, ανακοίνωσε:

Έξι εκατοστά!

Είναι κρύα η μεζούρα και μου μαζεύτηκε! το υπερασπίστηκε ο Παύλος, παρόλο που δε χρειαζόταν, διότι και οι τρεις τους είχαν διαβάσει στο Διαδίκτυο ότι για να φτάσει το πέος τους να έχει το φυσιολογικό μήκος - από εφτάμισι έως δέκα εκατοστά σε κατάσταση χαλάρωσης - θα έπρεπε να ενηλικιωθούν πρώτα

Πάντως, ύστερα και από εκείνη την αλληλομέτρηση, ο Παύλος και η παρέα του εξακολούθησαν να παρακολουθούν με αγωνία τα τεκταινόμενα στην "κάτω περιοχή" και να τσεκάρουν ιδιωτικά ή ομαδικά τις αλλαγές στο... πεδίο, το οποίο στην πρώτη γυμνασίου είχε αποκτήσει πλέον ένα πυκνό δάσος από τρίχες σε διάταξη ανάποδου τριγώνου και σε χρώμα μαύρο σαν κατράμι, παρόλο που κανείς τους δεν είχε τόσο σκούρα μαλλιά. Τρίχες είχαν σκεπάσει και τα πόδια τους, ενώ υποψία μουστακιού σκίαζε ήδη το πάνω χείλος τους, δίνοντας τους ένα "αντριλίκι, να πούμε". [...]

Δυόμισι εκατοστά! ανακοίνωσε ο Σάκης μετά από πολύ, μα πάρα πολύ, προσεκτική μέτρηση του ενός από αυτά τα παράπλευρα του Ηρακλή.

Μέτρα και το άλλο! διέταξε καθόλου ικανοποιημένος εκείνος.

Κανονικά δεν έπρεπε να αισθάνεται έτσι, διότι ήξερε πολύ καλά, όπως και οι άλλοι δύο, ότι για να φτάσουν και οι όρχεις τους να έχουν το φυσιολογικό μέγεθος θα έπρεπε επίσης να ενηλικιωθούν πρώτα.

Δυόμισι εκατοστά! επανέλαβε ο Σάκης και αμέσως μετά έκανε ένα βήμα πιο πίσω έκπληκτος. Ρε μαλάκα, το ένα είναι πιο κάτω από το άλλο! To ξέρεις;

Ο Ηρακλής χλόμιασε κι ένιωσε όλη την "κάτω περιοχή" του να συρρικνώνεται

Παρ'όλ'αυτά, βρήκε τη δύναμη να πει εριστικά: Να ιδώ τα δικά σου! κι αφού τα είδε, ανακοίνωσε θριαμβευτικά: Και το δικό σου το ένα πάει πιο κάτω!

Αμέσως μετά, αφού είδαν ότι και του Παύλου κρέμονταν ανισόπεδα, κατάπιαν αμάσητο τον πανικό που ήταν έτοιμος να τους πνίξει και έτρεξαν σαν τρελοί στο κομπιούτερ, μπήκαν στο Διαδίκτυο και μόνο όταν διάβασαν "Ο ένας όρχις, συνήθως ο αριστερός, κρέμεται λίγο πιο χαμηλά από τον άλλο. Aυτό συμβαίνει για να μην τρίβονται οι όρχεις μεταξύ τους κατά το βάδισμα" ξεφύσηξαν ανακουφισμένοι».

Εφηβικά σκιρτήματα! Αφτί στα μυστικά των αγοριών έστησε η Βούλα Μάστορη, γράφοντας ένα τολμηρό κι αστείο βιβλίο για τα «βάσανα» της πρώτης νιότης.

Ο Παύλος παίνοντας στην εφηβεία παρακολουθεί τις αλλαγές στο κορμί του με ανησυχία, ενώ παράλληλα οι ερωτικές του επιθυμίες τον γεμίζουν άλλοτε με ντροπή και άλλοτε με ενοχή. Με τους δυο φίλους του μοιράζεται τις ανησυχίες του, αλλά κρατάει για τον εαυτό του το ότι θέλει να γίνει ποιητής...

Ενα βιβλίο όπου, χωρίς σοβαροφάνεια ή σεμνοτυφία, περιγράφεται η μετάβαση ενός αγοριού στην εφηβεία.

Ο Παύλος μπαίνοντας στην εφηβεία παρακολουθεί τις αλλαγές στο κορμί του με ανησυχία, ενώ παράλληλα οι ερωτικές του επιθυμίες τον γεμίζουν άλλοτε με ντροπή και άλλοτε με ενοχή. Με τους δύο φίλους του μοιράζεται τις ανησυχίες του και τις ξορκίζει μαζί τους με αθυρόστομη γλώσσα και καλαμπούρια, αλλά κρατάει για τον εαυτό του το ότι του αρέσει η λογοτεχνία και ότι θέλει να γίνει ποιητής, διότι εκείνοι αυτά τα θεωρούν «αδελφίστικα».

Το βιβλίο της Βούλας Μάστορη Ψίθυροι αγοριών ανοίγει το τολμηρό θέμα «ελευθεροστομία στη νεανική λογοτεχνία».

Είναι σωστό να αναπαράγουμε σε εφηβικό λογοτεχνικό βιβλίο αυτή την ιδιαιτερότητα του νεανικού λεκτικού ιδιώματος;

Τι εξυπηρετεί n χρήση του; Και τι βάρος παίρνει το κείμενο όταν το συμπεριλαμβάνει;

Διαβάζοντας νεανικά βιβλία, έχουμε παρατηρήσει ότι συνήθως οι συγγραφείς, ακόμα κι όταν γράφουν τονίζοντας την προφορικότητα στο λόγο των νεαρών ηρώων τους, τους πλάθουν να μιλούν σε μια μέση καθημερινή γλώσσα, που δεν ταυτίζεται με τη γλώσσα που πραγματικά μεταχειρίζονται οι νέοι. Τους λογοκρίνουν, προτάσσοντας κάποια κρυμμένη άποψη περί της πολιτικά ορθής γλώσσας, ή θεωρούν ότι n δύναμη του κειμένου δεν βρίσκεται σε «ειδικές λέξεις»; Θα συζητήσουμε το θέμα αυτό εμπλέκοντας τα μυθιστορήματα των N. Χόρνμπυ και T. Αβέρωφ, οι οποίοι δεν ασχολούνται με τη νεανική λογοτεχνία, αν και τα συγκεκριμένα μυθιστορήματα μπορούν να διαβαστούν από νέους, μια και οι ήρωες έχουν ενδεχομένως την ίδια ηλικία με τους αναγνώστες τους.

Ο 16άρης Σαμ του Χόρνμπυ με την πρώτη του σχέση καταλήγει πατέρας. Δυο παιδιά, γονείς οι γονείς τους, το σχολείο, όλα ανοιχτό και ο ήρωας να προσπαθεί να καταλάβει, να σχεδιάσει, να αναλάβει την καινούρια ζωή που μοιάζει εφιάλτης. To ίδιο το θέμα του μυθιστορήματος είναι τόσο τολμηρό που δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη να επενδύσει ο συγγραφέας σε κάποιο ειδικό γλωσσικό ιδίωμα για να χτίσει την προσωπικότητα του ήρωα του, n οποία έτσι κι αλλιώς διαγράφεται καθαρά μέσα από το περιεχόμενο του. Στην ηλικία του Σαμ και ο Θρασύβουλος - Θράσος της Αβέρωφ -, μυρικάζει τα καθημερινά του λυκειόπαιδου: βαρεμάρα, απελπισία, ασυνεννοησία, σπαστικοί γονείς, πιεστικοί καθηγητές, λίγο καμάκι στο ίντερνετ, n επαφή με το κορίτσι των ονείρων του γίνεται στα ελληνικά «φυσιολογικά» πλαίσια, σε μια καφετέρια.

Ο Παύλος της Μάστορη, στα 14, βρίσκεται στη φάση της μαθητείας περί τα ανδρικά με τη βοήθεια των φίλων και του μεγαλύτερου αδελφού. Οι αγωνιώδεις μονόλογοι των νεαρών δείχνουν τη μεταβατική περίοδο προς την ανδρική τους ολοκλήρωση. Πόσο διαφορετικά όμως αντιμετωπίζονται από τους συγγραφείς τους; To βιβλίο του Χόρνμπυ Πίκρα... είναι ένα χαρακτηριστικό σύγχρονο κοινωνικό μυθιστόρημα. To μυθιστόρημα της Αβέρωφ Θράσος είναι n κατάθεση μιας κατάστασης, όπως την παρακολούθησε ζωντανά n συγγραφέας σε μια σχολική τάξη. Και οι δύο, λοιπόν, ξεδιπλώνουν την ιστορία τους με φυσικότητα. Η Μάστορη έχει εφηβικό κοινό και για να το πλησιάσει ποντάρει στη γλώσσα του. Στη γλώσσα επενδύει και n Αβέρωφ, καθώς επιχειρεί μια σε βάθος ενδοσκόπηση του ήρωα, στηριγμένη στις σύντομες, δεικτικές προτάσεις που χαρακτηρίζουν τον τρέχοντα νεανικό λόγο και οι οποίες, αποκτώντας λογοτεχνική υπόσταση, προσδίδουν χροιά μοντερνισμού στο μυθιστόρημα. Στο Ψίθυροι..., το κείμενο χτίζεται πάνω στην ελευθεροστομία, σε όσα πιπεράτα υποθέτει n συγγραφέας ότι ψιθυρίζουν μεταξύ τους τα αγόρια και σε χαρακτήρες, καταστάσεις και ιδέες για τη μετάβαση προς την ενηλικίωση τυποποιημένες και παλιοκαιρινές (n προστατευτική ελληνίδα μητέρα, ο πατέρας που αναλαμβάνει όταν θεωρεί ότι έφτασε n ώρα και για το μικρό, ο αδελφός που έχει ξεπεράσει τους σκοπέλους, n αδελφή, μια πιο ανοιχτή μητρική μορφή, το μέτρημα των ανδρικών μορίων, το φιλί με γλώσσα, τα αλλεπάλληλα μπάνια ενόψει συνάντησης με το αντικείμενο του πόθου, οι καπότες).

Περιγραφές επιφανειακές, οι οποίες ακυρώνουν την ιδέα της επιθετικότητας μέσω της ακραίας βρώμικης γλώσσας των εφήβων, n οποία γίνεται ενδιαφέρουσα όταν χρησιμοποιείται ως όχημα για την αποκοπή από την παιδική ηλικία. To ζητούμενο δεν είναι n «επισημοποίηση» της στη νεανική λογοτεχνία, η αντίθεση με την καλλιέπεια που είθισται να καλλιεργεί n λογοτεχνική γλώσσα. Τη διαφορά δεν την κάνουν οι λέξεις της «συγκεκριμένης γλώσσας», αλλά το εάν αυτή n γλώσσα έχει οργανικό ρόλο, υποστηρίζοντας τολμηρό περιεχόμενο και ήρωες με αιχμηρούς χαρακτήρες.

Ο λόγος των νεαρών λογοτεχνικών ηρώων μπορεί να είναι οξύς, σπαρακτικός, ανατρεπτικός, βρώμικος, και δεκτός όταν βγάζει τις αλήθειες τους. Απόψεις γι’ αυτό το θέμα στο blog http://greekchildrenliterature.blogspot.com, όπου καταθέτουν τη γνώμη τους γονείς, εκπαιδευτικοί και συγγραφείς.

Το μυθιστόρημα είναι ένα ξάφνιασμα στον χώρο της ελληνικής εφηβικής λογοτεχνίας, καθώς η συγγραφέας τολμά όχι μόνο στο επίπεδο της θεματολογίας, αλλά και στη γλώσσα που επιλέγει να χρησιμοποιήσει, υιοθετώντας τη γλώσσα των εφήβων ηρώων που κατασκευάζει. Η συγγραφέας θέλοντας να προλάβει αντιδράσεις, σημειώνει στο οπισθόφυλλο:

Δε λογόκρινα την αθυροστομία των ηρώων μου, διότι πιστεύω ότι δεν υπάρχουν “κακά λόγια” αλλά “κακοί άνθρωποι”…

Είναι γνωστό ότι η argot και η αθυροστομία των εφήβων σχετίζεται με την αμφισβήτηση, την παραβατικότητα είναι, μέρος της επιθυμίας τους να αποκτήσουν ή να διατρανώσουν τη δική τους ξεχωριστή ταυτότητα. Αυτό στηρίζεται και από την κοινωνιογλωσσολογία, η οποία συνδέει την αυξημένη χρήση διαλέκτων από τους εφήβους με τις διεργασίες διαμόρφωσης της ταυτότητας του εφήβου. Η εφηβεία σηματοδοτεί τη μετάβαση από την παιδικότητα στην ενηλικίωση.

Στο Ψίθυροι Αγοριών, ο Παύλος, ο έφηβος πρωταγωνιστής, συχνά εκφράζει αναστάτωση, οργή, ακόμα και ματαίωση, μέσα από αυτή τη γλώσσα. Λέει, για παράδειγμα: Γαμώ την εφηβεία μου! Πότε θα φτιάξει αυτή η γαμημένη φωνή μου; Όλο γυναικεία μού βγαίνει. (Μάστορη, 2009: 29)

Το βιβλίο παράλληλα με το κυρίως θέμα αναδεικνύει και άλλα ζητήματα. Δεν μένει μόνο στους προφανείς προβληματισμούς της εφηβείας περί της σεξουαλικότητας αλλά στα 13 κεφάλαιά του θίγει και άλλες όψεις, όπως ο ρόλος της εκπαίδευσης, η αναγκαιότητα και η χρησιμότητα της γνώσης.

Οι έφηβοι πρωταγωνιστές του βιβλίου μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας, τον μεταξύ τους διάλογο και τις σχέσεις, ολοκληρώνονται και ωριμάζουν. Δεν προβάλλονται ως πρότυπα, αλλά καθώς ο αναγνώστης ανακαλύπτει κοινά σημεία προβληματισμών και μοιράζεται κοινές εμπειρίες μαζί τους, νιώθει ότι βρίσκει διέξοδο στα ερωτήματά του και έτσι δικαιώνει και αποδέχεται εν τέλει τον εαυτό του.

Για τις ανάγκες της μυθοπλασίας η συγγραφέας υιοθετεί δυο τύπους αφηγητή: Τον τριτοπρόσωπο, που εκφράζει φιλική διάθεση προς τον έφηβο αναγνώστη και τον πρωτοπρόσωπο αφηγητή. Κι αν εμφανώς η ιστορία αφορά τον ψυχισμό των αγοριών, σε δεύτερο επίπεδο αποκαλύπτει τον ψυχισμό και των κοριτσιών. Ενδιαφέρον έχουν τα μότο κάθε κεφαλαίου. Η συγγραφέας επιστρατεύει στίχους/φράσεις λογοτεχνών/ποιητών για να δώσει το στίγμα του περιεχομένου των κεφαλαίων. Βράδυ και πέφτει του αδελφού μου ο ίσκιος βαρύς εντός μου. Αντώνης Πιλάλας (σελ. 21), μότο στο κεφάλαιο όπου σκιαγραφείται η σχέση του Παύλου με τον μεγαλύτερο αδελφό του.

Ο Παύλος θέλει να γίνει ποιητής και η επιθυμία του αυτή θα τον κάνει τόσο τολμηρό ώστε να φωνάξει στη μητέρα του. Δε θέλω να δώσω πανελλήνιες. Δε θέλω να κάνω φροντιστήριο. Δε θέλω να πεθάνω στο διάβασμα…. (σελ. 153). Το θέμα αυτό, αλλά και όλα τα ΜΙΣΩ του Παύλου και κάθε έφηβου θα καταλαγιάσει και θα κλείσει με το κείμενο που ο ίδιος γράφει στο blog του.

Τελευταίες μέρες στο σχολείο και ο Παύλος δηλώνει τη νοσταλγία που έχει αρχίσει ήδη μέσα του.

ΑΝ Κ ΕΧΩ ΛΟΙΠΟΝ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ Γ ΑΠΟΥΣΙΕΣ ΔΕ Θ ΤΑ ΚΑΝΩ! Θ ΣΥΝΕΧΙΣΩ Ν ΞΥΠΝΑΩ Κ

Ν ΠΗΔΑΩ Τα ΚΑΓΚΕΛΑ. ΕΤΣΙ, Γ Ν ΖΗΣΩ ΚΙ ΑΛΛΟ ΛΙΓΟ ΑΥΤΟ Π ΕΠΙ 11 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΤΑΡΙΑΛΛΑ ΤΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΟΥΜΕ ΠΟΣΟ ΑΓΑΠΑΜΕ Κ ΠΟΣΟ Θ ΘΕΛΑΜΕ Ν ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ Γ ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΑ….